Phân loại – Ý nghĩa ngày cúng đám giỗ và hướng dẫn cách cúng

Sắp tới dịp đám giỗ trong gia đình bạn, bạn chưa bao giờ tự cúng đám giỗ, bạn chưa biết cách cúng như thế nào. Hôm nay Đặt tiệc tại nhà 24H sẽ chỉ bạn tổng quan và chi tiết nhất về cách cúng đám giỗ, phân loại các ngày cúng giỗ truyền thống của Việt Nam. Hãy tham khảo ngay bài viết này của chúng tôi.

Ý nghĩa ngày cúng đám giỗ ở Việt Nam

Cúng đám giỗ là một trong những nghi lễ truyền thống quan trọng trong văn hóa của người dân Việt Nam. Đây là dịp để gia đình tụ tập, tưởng nhớ và tri ân người thân đã khuất. Ngày cúng đám giỗ không chỉ đơn thuần là việc làm tín ngưỡng, mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về tình yêu thương, lòng biết ơn và sự kết nối giữa các thế hệ trong gia đình.

Ngoài ra, cúng đám giỗ cũng là cơ hội để tạo sự gắn kết và đoàn kết trong gia đình. Trong quá trình chuẩn bị và thực hiện nghi lễ, các thế hệ trẻ được học hỏi về truyền thống, tôn giáo và những giá trị quan trọng. Đồng thời, cúng đám giỗ cũng là dịp để gia đình quan tâm, chia sẻ và giúp đỡ nhau trong cuộc sống hàng ngày.

Tổ chức đám giỗ có ý nghĩa sâu xa trong việc gìn giữ và truyền bá văn hóa truyền thống của Việt Nam. Qua cúng đám giỗ, con cháu có thể hiểu rõ hơn về nguồn gốc, quan niệm và giá trị văn hóa của mình, đồng thời củng cố và phát triển tình cảm gia đình.

Xem thêm: Gợi ý các món chay đãi đám giỗ ngon hấp dẫn.

Phân loại các ngày cúng đám giỗ ở Việt Nam

1. Cúng giỗ 49 ngày

cúng giỗ 49 ngày là một nghi lễ đặc biệt và ý nghĩa cho người đã khuất. Theo quan niệm Phật giáo, linh hồn của người đã mất sẽ trải qua 10 ải phán xét. Trong đó, sau khi qua đời, linh hồn sẽ đi qua một điện lớn ở âm ty và trải qua 7 ải, mỗi ải kéo dài 7 ngày, tổng cộng thành 49 ngày. Sau 7 tuần, tùy thuộc vào nghiệp báo trong đời sống, linh hồn sẽ luân hồi vào cảnh giới tương ứng. Nếu người đã mất đã làm nhiều việc thiện, linh hồn sẽ được đi về chốn an lành. Ngược lại, nếu đã làm nhiều việc ác, linh hồn sẽ chịu phải quả báo và đau khổ.

Ngày giỗ 49 ngày, hay còn được gọi là chung thất, là một nghi lễ đặc biệt dành riêng cho người đã khuất. Cúng giỗ 49 ngày diễn ra vào ngày thứ 49 sau khi người chết qua đời, đánh dấu sự tiễn biệt vong hồn và cầu nguyện giảm bớt tội lỗi mà người đã mắc phải trong suốt cuộc đời. Đồng thời, nghi lễ cúng giỗ 49 ngày cũng mang ý nghĩa tạo thêm phúc đức để người đã khuất sớm siêu thoát và vãng sanh vào cảnh lành.

Trong lễ cúng 49 ngày, người thân cần chuẩn bị một mâm cơm cúng đầy đủ, cùng với hoa, trái cây, nhang đèn, tiền vàng từ 15 sấp trở lên. Ngoài ra, cần có những bài văn khấn cúng tế tôn kính linh hồn người đã mất. Mâm cơm cúng thường nên chọn thức ăn chay, bởi theo kinh địa tạng, việc ăn chay có thể giúp linh hồn siêu thoát một cách nhẹ nhàng và giảm bớt nghiệp báo trong cuộc sống.

2. Cúng giỗ 100 ngày

Lễ cúng 100 ngày cho người đã mất là một nghi lễ trọng đại, mang đậm ý nghĩa sâu sắc trong tâm linh và truyền thống của người Việt. Được tổ chức vào ngày thứ 100 kể từ khi người mất qua đời, lễ cúng 100 ngày thể hiện sự thành kính và tri ân của người còn sống đối với người đã về với cõi vĩnh hằng.

Trong suốt thời gian 100 ngày, theo quan niệm cổ xưa, linh hồn người đã mất vẫn còn lang thang và vương vấn trong không gian quen thuộc. Chính vào ngày thứ 100, linh hồn mới có thể vượt qua ải thứ 8 trong 10 ải và tìm về nơi an nghỉ yên bình. Do đó, lễ cúng 100 ngày có ý nghĩa đặc biệt là mời linh hồn người mất về tham gia bữa cơm cuối cùng cùng con cháu, đồng thời cầu nguyện để linh hồn được siêu thoát và an nghỉ trong bình yên.

Lễ cúng 100 ngày không chỉ đơn thuần là việc dâng cơm cúng cho người đã mất, mà còn là dịp để gia đình nhờ đến sự cầu nguyện của các tăng ni và nhận thêm phước đức, tăng phúc phần cho linh hồn người mất. Điều này giúp linh hồn mau chóng tiếp tục kiếp sống mới tốt hơn.

Trong lễ cúng 100 ngày, bữa cơm cúng không có gì khác biệt so với bữa cơm hàng ngày. Trước khi dùng bữa, người thân sẽ dâng lên bàn thờ một bát cơm úp, một số món ăn đám giỗ thông thường, và nên chuẩn bị đồ chay nếu có thể. Một trái trứng luộc bóp nứt đôi được đặt ở giữa bát cơm, cùng với đĩa muối, nước, rượu, trái cây và hương. Tùy theo khả năng kinh tế, gia đình có thể bổ sung thêm vài món ăn thịnh soạn. Tuy nhiên, lòng thành kính của các bận cha mẹ, con cháu là điều quan trọng nhất trong lễ cúng này.

3. Cúng đám giỗ đầu

Giỗ đầu là ngày giỗ đầu tiên của người mất khi vừa tròn 1 năm ngày mất. Ngày giỗ đầu thường tổ chức trang nghiêm không kém gì so với ngày để tang lúc mất, con cháu vẫn mặc tang phục trong ngày này.

Trong lễ cúng đám giỗ đầu, người thân sẽ đọc các bài văn khấn và cầu nguyện để tưởng nhớ và bày tỏ lòng thành kính đối với người đã mất. Đồng thời, gia đình cũng dành thời gian để nhớ lại những kỷ niệm và chia sẻ những câu chuyện về người đã khuất.

Lễ cúng đám giỗ đầu mang ý nghĩa khởi đầu cho chuỗi các nghi lễ cúng giỗ và là dịp để gia đình tưởng nhớ và bày tỏ lòng thành kính đối với người đã mất. Qua lễ cúng này, người thân hy vọng rằng linh hồn người đã khuất sẽ được siêu thoát và an nghỉ trong cõi vĩnh hằng.

4. Cúng đám giỗ thường

Ngày giỗ thường, còn được gọi là ngày Cát Kỵ, là một ngày đặc biệt trong nghi lễ cúng giỗ của người Việt. Nó diễn ra sau ba năm kể từ ngày người thân qua đời. Trong ngày giỗ thường, không có sự buồn rầu như trong ngày đưa ma. Con cháu người mất mặc đồ bình thường, kín đáo và tôn nghiêm. Thời gian đã trôi qua và nỗi đau dần nguôi ngoai. Ngày này là dịp để con cháu sum họp, tưởng nhớ và biểu hiện lòng biết ơn đối với người đã khuất.

Ngày giỗ thường được duy trì suốt đời. Sau khi linh hồn người mất được siêu thoát sau năm đời, không cần phải tổ chức lễ cúng giỗ nữa.

Lễ cúng giỗ thường không cần phải quá phức tạp. Nhà nghèo chỉ cần chuẩn bị một bát cơm úp, một quả trứng luộc và đĩa muối để cúng. Gia đình khá giả hơn có thể chuẩn bị một mâm cỗ đơn giản. Khách mời chủ yếu là họ hàng trong gia đình, họ quây quần lại để ăn cỗ, thăm hỏi và ôn lại kỷ niệm. Đây cũng là dịp để tỏ lòng hiếu thảo và tưởng nhớ người đã mất.

Ngày giỗ thường mang ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa truyền thống của người Việt, là dịp để tôn vinh và ghi nhớ những người đi trước, đồng thời tạo điều kiện cho gia đình họ hàng cùng sum họp và chia sẻ những kỷ niệm đáng quý.

Hướng dẫn cách cúng đám giỗ theo phong tục Việt Nam

1. Chuẩn bị và dọn mâm cỗ cúng đám giỗ

Ngày giỗ là dịp quan trọng trong việc thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đối với tổ tiên đã khuất trong gia đình. Trong ngày này, con cháu thường chuẩn bị một mâm cúng đám giỗ đơn giản nhưng tràn đầy tình cảm, gồm những món ăn mà người đã mất từng yêu thích.

Thực đơn truyền thống của người Việt trong dịp giỗ thường bao gồm 2 món mặn, 2 món nhạt, 1 món canh và 1 đĩa xôi.

Các món thường có:

• Thịt luộc, gà luộc, giò lụa, chả hoặc nem rán.
• Cơm trắng, trứng luộc và đĩa muối.
• Món xôi đặc trưng từng vùng miền.
• Một số món canh (1-2 món), món chiên xào (3-4 món).
• Nộm và rau củ quả luộc.
• Bánh đặc trưng của từng vùng miền cùng trái cây.
• Bia, rượu hoặc nước lọc.

Trong việc dọn mâm cỗ và bày trí, không có quy chuẩn cụ thể, chỉ cần sạch sẽ và lịch sự. Thông thường, người ta sắp xếp những món chính như thịt gà, thịt lợn ở giữa mâm cỗ. Xung quanh, các món xào, canh và món chiên được bày thành vòng tròn.

2. Đọc văn khấn cúng đám giỗ

Bên cạnh việc chuẩn bị mâm cúng thì những bài văn khấn ngày giỗ cũng giữ một vai trò rất là quan trọng không thể thiếu. Tương ứng với mỗi lễ cúng thì sẽ có những bài văn khấn cúng đi kèm khác nhau. Văn khấn nên được chuẩn bị trước khi làm lễ, người đứng ra thực hiện lễ cúng chính là người sẽ đọc bài cúng khấn.

Nên chuẩn bị bài văn khấn trước thì khi làm lễ bạn sẽ khấn trôi chảy, rõ ràng, lễ cúng cũng vì thế mà trở lên trang nghiêm hơn. Văn khấn cúng đám giỗ thể hiện lòng thành hiếu thảo của con cháu, cảm nhớ công ơn với người đã khuất cũng như cầu nguyện cho vong linh đã mất được siêu thoát về nơi an lành.

Xem thêm: Gợi ý bài cúng đám giỗ cho người chưa biết.

3. Hóa vàng

Theo quan niệm của người đời xưa, con người cho dù là đã chết cũng cần ăn uống, chỗ ở, quần áo, hút thuốc, ăn trầu, cũng cần xe đi lại, cần tiền và mọi khoản chi dùng giống như khi còn sống…Vậy nên người thân của người đã mất thường sắm đồ mã bằng giấy, biểu trưng những đồ dùng hàng ngày của người đã qua đời ở thế giới bên kia cần đến như: quần áo, vàng, bạc…

Ngày nay người ta còn làm cả tủ lạnh, tivi, nhà lầu, xe hơi… Vậy nên việc chuẩn bị vàng mã là điều không thể thiếu trong mỗi dịp cúng giỗ. Vàng mã thường được để trong 1 cái đĩa riêng và được mang lên bày cùng mâm cỗ cúng. Khi đã cúng giỗ xong người thân của người đã khuất mang những vàng mã đó đi đốt để hóa vàng cho người đã mất lấy nhận và sử dụng ở thế giới bên kia.

Cúng đám giỗ ngày sống hay ngày mất

Cúng đám giỗ ngày sống (tức là trước ngày người mất chết 1 ngày) hay cúng ngày chết (đúng ngày người mất qua đời), hay nói cách khác lễ tiên thường hay lễ chính kỵ. Có người thì cho rằng phải cúng vào ngày sống, nhưng cũng có người thì lại cho rằng “ trẻ dôi ra, già rút lại”, vậy nên chết trẻ thì cúng giỗ đúng vào ngày chết, còn người già thì cúng trước một ngày. Vậy lễ nào quan trọng hơn tùy vào phong tục từng nơi, từng vùng miền. Không có đúng hay sai ở việc chọn ngày cúng giỗ, chỉ có lòng thành ta dâng lên và tưởng nhớ đến người đã khuất là điều mà đám giỗ nào cũng cần phải có mà thôi.

Nếu đúng phong tục cổ truyền phổ biến trong cả nước thì lê cúng trước ngày chết 1 ngày ( lễ tiên thường) phải cúng chiều, lễ cúng đúng ngày chết ( lễ chính kỵ) phải cúng buổi sáng kể cả người mất vào buổi chiều hôm đó. Đúng theo nghi lễ thờ cúng thì bạn có thể.

- Cúng giỗ cả hai ngày.

- Người hàng trên hoặc ngang hàng thì cúng trước 1 ngày, người hàng dưới như con cháu thì cúng đúng ngày mất.

- Hoặc cúng giỗ vào 1 trong 2 ngày tùy theo điều kiện và hoàn cảnh mà sắp xếp.

Các điều kiêng kỵ trong ngày cúng đám giỗ

• Không được cúng thịt chó, bò, mèo, vịt, mắm tôm, tép, gỏi cá, đồ ăn tanh trong mâm cơm lễ.
• Không được nếm thức ăn trong quá trình đun nấu các món bày lên mâm cúng vì điều này được coi là thái độ bất kính với người mất.
• Khi tiến hành lễ cúng, người thân và con cháu người mất cần ăn mặc chỉnh tề, nghiêm túc, lịch sự.
• Nên tránh cúng những món mà khi còn sống người khuất không thích hoặc không ăn.
• Cần tính ngày cúng chính xác tránh ảnh hưởng xấu về mặt tâm linh.
• Khi đọc văn khấn cần đọc rõ ràng, vừa đủ nghe.
• Bát đĩa để dọn đồ cúng không được sứt mẻ, nên chọn đồ mới, đồng bộ.

Trên đây là toàn bộ kinh nghiệm cúng đám giỗ mà chúng tôi đã chia sẽ với các bạn, mong rằng ngày giỗ tại nhà của các bạn thật ý nghĩa và chỉn chu nhất nhờ vào kinh nghiệm ở trên của 24H. Nếu có thắc mắc gì hãy muốn liên hệ đặt tiệc đám giỗ tại 24H thì hãy liên hệ ngay cho 24H nha. Nhân viên sẽ tư vấn và giúp bạn.

Xem thêm:

Tổng hợp các thực đơn đám giỗ tại nhà ngon.