SỞ Y TẾ THÁI NGUYÊN

Cây so đũa trị lang ben là phương pháp dân gian an toàn, hiệu quả được nhiều người tin tưởng và sử dụng. Người bệnh có thể tự thực hiện bài thuốc này ngay tại nhà để điều trị các chứng bệnh ngoài da như lang ben, hắc lào. Cùng tham khảo bài viết sau để rõ hơn về cách sử dụng cây so đũa trong các bài thuốc trị lang ben.

Thành phần và công dụng của cây so đũa

Cây so đũa (tên gọi khác: su đũa, sua đũa, điền thanh hoa lớn) là loại cây trồng phổ biến ở miền Nam với mục đích ban đầu để làm cây cảnh. Là loại cây thân gỗ, lớn rất nhanh, bông dùng làm thức ăn, thân lấy làm củi.

Bông so đũa tương tự hoa điên điển (điền thanh) nhưng to hơn và có nhiều màu sắc. Người ta sử dụng so đũa để làm thức ăn và một số bài thuốc từ cây so đũa trị lang ben cũng rất tốt. Cụ thể:

• Vỏ cây so đũa

Vỏ đắng, vị chát, tính bình, dùng làm thuốc kích thích tiêu hóa, điều trị các tình trạng như kiết lỵ, tiêu chảy, viêm ruột. Ngoài ra, nước sắc từ vỏ cây so đũa còn dùng trong điều trị ghẻ lở, đậu mùa, ngứa do dị ứng,…

• Lá cây so đũa

Có tác dụng thanh nhiệt, giải độc nên thường được dùng trong điều trị lang ben, hắc lào. Ngoài ra, lá so đũa trong điều trị động kinh, bong gân, bầm tím rất hiệu quả.

• Hoa cây so đũa

ông so đũa có nhiều màu khác như hồng, vàng, đỏ, tím. Mỗi màu có một tác dụng dược lý nổi bật, được dùng trong các bài thuốc chữa bệnh vàng da, bệnh lý đường hô hấp, sốt,…

• Rễ cây so đũa

Có thể chế biến thành các bài thuốc trị ho có đờm. Ngoài ra, giã nát rễ cây so đũa đắp ngoài còn rất hiệu quả với bệnh thấp khớp

• Quả và hạt cây so đũa

Có tính chất nhuận tràng, có thể sử dụng trong nhiều món ăn để kích thích tiêu hóa, trị các chứng khó tiêu, đầy hơi, kích thích hoạt huyết, tăng cường trí nhớ.

Theo Đông y, cây so đũa được dùng nhiều trong các bài thuốc trị bệnh ngoài da như lang ben, hắc lào, ghẻ lở (dạng đắp ngoài); các chứng bệnh lý hô hấp; bệnh lý tiêu hóa; bệnh lý về khớp (dạng uống)

Theo nhiều nghiên cứu hiện đại, cây so đũa còn chứa nhiều chất dinh dưỡng như vitamin A; nhóm vitamin B; vitamin C; lipid; protid; các khoáng chất khác như canxi; kali; natri; sắt,… Đặc biệt hai thành phần Agathin (trong hoa so đũa màu đỏ) và Xanthoagathin (trong hoa so đũa màu vàng) còn có tác dụng ức chế gốc tự do gây hại cho cơ thể cho hiệu quả rất tốt.

Cách sử dụng cây so đũa trị lang ben tại nhà

Người bệnh có thể sử dụng cây so đũa chế biến bài thuốc trị lang ben tại nhà để nhanh chóng khắc phục tình trạng tổn thương trên da và ngăn ngừa các vết này lây lan. Một số cách dùng cây so đũa trị lang ben thường dùng gồm:

Đắp lá cây so đũa trị lang ben

Chuẩn bị 1 nắm lá so đũa (chọn lá tươi, không bị héo hay dập nát). Rửa sạch lá, có thể ngâm với nước muối loãng khoảng 10-15 phút cho sạch hoàn toàn. Giã nát phần lá, lưu ý không giã nhuyễn hẳn và vẫn để lại phần bã. Người bệnh có thể đắp lên da theo 2 cách:

• Cách 1: Đắp trực tiếp lên vùng da bị lang ben, dùng khăn sạch băng bó lại. Giữ như thế khoảng 20-30 phút rồi rửa lại bằng nước sạch
• Cách 2: Xoa nhẹ phần lá so đũa đã giã lên vùng bị lang ben theo một chiều để tránh làm tổn thương và xước da. Xoa khoảng 30 phút rồi rửa lại với nước sạch

Lưu ý: Trước khi đắp hoặc xoa lá so đũa, người bệnh cần làm sạch vùng da bị lang ben bằng nước ấm. Mỗi nắm lá so đũa chỉ sử dụng một lần trong ngày.

Đắp lá so đũa trị lang ben mang lại nhiều hiệu quả tốt như:

• Giảm ngứa da nhanh chóng, có thể sử dụng để trị cả hắc lào và lang ben
• Hạn chế các vết lang ben lây lan
• Khống chế và thu hẹp các vết viêm nhiễm

Sử dụng nước cốt từ cây so đũa trị lang ben

Người bệnh có thể sử dụng nước cốt tự chế biến từ cây so đũa để trị lang ben. Chuẩn bị 1 nắm cây so đũa, giã nát phần lá so đũa, chắt lấy nước cốt, bỏ bã. Trước khi tiến hành bôi lên da, người bệnh rửa sạch vùng da lang ben bằng nước ấm hoặc nước muối sinh lý. Cách bôi như sau:

• Dùng tăm bông thấm vừa đủ lượng nước, thoa nhẹ lên vùng da bị lang ben
• Xoa nhẹ nhàng, theo một chiều phủ kín vùng da bị tổn thương trong khoảng 2-3 phút
• Để cho vùng da khô tự nhiên, không cần rửa lại
• Mỗi ngày bôi 2-3 lần, kiên trì một thời gian để có hiệu quả điều trị

Cách chữa này tương đối tiện lợi, không mất nhiều thời gian mỗi lần cần sử dụng, có thể chế biến một lần sử dụng lâu dài và mang lại tác dụng tốt. Hàm lượng chất kháng viêm, kháng khuẩn ổn định hơn nên hiệu quả điều trị cũng tốt hơn. Có thể sử dụng cho lang ben toàn thân và lang ben có diện tích rộng

Lưu ý với người bị lang ben trong thời gian chữa trị

Dùng cây so đũa trị lang ben rất an toàn và có thể mang lại hiệu quả giảm triệu chứng bệnh tốt. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi điều trị, người bệnh cần lưu ý:

• Bài thuốc dân gian đem lại hiệu quả tương đối chậm nên người bệnh cần kiên trì trong khoảng 2-3 tuần để thấy các vết lang ben thu hẹp
• Cách chữa này chỉ phù hợp với chứng lang ben thể nhẹ, giai đoạn đầu.
• Không lạm dụng bài thuốc trong các trường hợp lang ben diện rộng, có biểu hiện ngứa rát, chuyển biến nặng
• Tuyệt đối không dùng tay gãi, cào tránh làm tổn thương, xước da.
• Không sử dụng cách chữa này cho các vùng lang ben ở bẹn, háng, mông và bộ phận sinh dục
• Không sử dụng cho bà bầu trong giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng
• Sau khi bôi thuốc, mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, có độ thấm hút cao để tránh chà xát lên vùng da bị tổn thương. Đồng thời, tránh để mồ hôi tích tụ tại vùng da bị lang ben, gây ngứa, trôi thuốc và ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị

• Giữ vệ sinh cơ thể, tắm rửa 2 lần/ngày với xà phòng diệt khuẩn
• Giặt quần áo và đồ cá nhân thường xuyên và bột giặt tiệt khuẩn, phơi ra nắng, tránh phơi ở nơi không có ánh nắng tạo cơ hội cho nấm mốc phát triển
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng có cường độ mạnh, nên mang mặc trang phục bảo hộ phù hợp khi ra ngoài
• Hạn chế các môn thể thao vận động mạnh, ra nhiều mồ hôi
• Hạn chế các thực phẩm cay nóng như ớt, hạt tiêu, hoặc các thức uống như sữa, xôi nếp, thịt gà, cà phê, bia rượu do khiến cơ thể nóng lên, ra mồ hôi và dễ khiến bệnh tái phát.
• Không tiếp xúc với dụng cụ cá nhân hoặc sờ lên vùng da của người đang bị lang ben và một số bệnh ngoài da khác.

Bài viết trên đã gợi ý cho người bệnh cách sử dụng cây so đũa trị lang ben hiệu quả ngay tại nhà. Tuy nhiên, người bệnh chỉ nên coi đây là một phương pháp hỗ trợ trong quá trình điều trị kết hợp với phác đồ của bác sĩ. Người bệnh nên đi khám ngay khi có biểu hiện của lang ben, tiếp nhận điều trị kết hợp với việc điều chỉnh chế độ sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng để nhanh hết bệnh.