Ung thư di căn và những điều bạn cần biết

Ung thư di căn được coi là giai đoạn cuối của bệnh lý ung thư nguyên phát khi các tế bào ác tính đã lan tràn và di chuyển trong cơ thể, bước sang giai đoạn lây lan.

Ung thư di căn là một trong những yếu tố quan trọng làm tăng tính nguy hiểm của bệnh ung thư, vì khi nó lan rộng, khó khăn hơn để kiểm soát và điều trị.

Các con đường di căn của tế bào ung thư

Ung thư di căn là tình trạng các tế bào ung thư tách rời ra khỏi u ban đầu để đến cư trú và phát triển thành khối u ở cơ quan khác qua các đường khác nhau: đường bạch huyết, đường máu, đường kế cận, hốc tự nhiên,...

Các tế bào ung thư di căn thường giữ được đặc tính của tế bào gốc, tức là chúng giữ được khả năng tự tái tạo và phát triển, thậm chí khi chúng đã di chuyển đến một nơi mới trong cơ thể.

Di căn theo đường bạch huyết

Loại ung thư biểu mô thường di căn đến các trạm hạch bạch huyết khu vực. Khi khối u tiến đến thành mạch bạch huyết, tế bào ung thư xâm lấn nhanh chóng qua thành mạch bạch huyết và được hệ thống lưu thông bạch huyết mang tới trạm hạch đầu tiên.

Khi các tế bào ung thư đi đến hạch người ta nhận thấy phản ứng đặc hiệu gọi là viêm bạch mạch mạn tính đặc hiệu (specific chronic lymphadenitis).

1. Khi các tế bào ung thư bong ra khỏi khối u, chúng trôi dọc theo dòng chảy của hệ thống bạch huyết đến hạch vệ tinh.
2. Phản ứng của hệ bạch huyết có thể tiêu diệt các tế bào ung thư.
3. Tế bào ung thư ở lại trong hạch bạch huyết mà không có phản ứng gì, gọi là di căn vi thể.
4. Đôi khi tế bào ung thư đi qua hạch vệ tinh mà không có phản ứng đặc hiệu nào
5. Ngược lại tế bào ung thư nhân lên, xâm nhập toàn bộ hạch bạch huyết, tạo ra hình ảnh u đặc hiệu (hạch cứng, không đau, cố định).
6. Hạch cố định là do tế bào ung thư phá vỡ bao và xâm lấn tới các tổ chức xung quanh.
7. Các tế bào ung thư có thể di trú tới hạch kế cận tạo ra hiện tượng viêm hệ bạch huyết dạng ung thư (carcinomatous lymphangitis).

Sự hiện diện của di căn bạch huyết trên mẫu bệnh phẩm phẫu thuật, hoặc sự xâm lấn hạch bạch huyết là đặc hiệu của ung thư đang tiến triển. Tiên lượng thường nghèo nàn và các nhà ung thư học phải tính đến điều trị kết hợp nhiều phương pháp như xạ trị, hóa trị, nội tiết, miễn dịch sau phẫu thuật.

Di căn theo đường máu

Các loại ung thư của tổ chức liên kết (ung thư xương, ung thư phần mềm) thường di căn theo đường máu đến các tạng ở xa như gan, phổi, não.

Di căn theo đường kế cận

Di căn hay đi dọc theo mạch máu và thần kinh, theo lối ít bị cản trởDao mổ, dụng cụ phẫu thuật có thể gây gieo rắc tế bào ung thư ra nơi khác trong phẫu thuật nếu mổ trực tiếp vào khối u.

Di căn theo đường hốc tự nhiên

Đây là con đường mới được các nhà khoa học đưa ra gần đây khi tìm hiểu về con đường di căn của một số bệnh lý đặc biệt như U Krukenberg,...

Các tế bào ung thư di chuyển theo con đường hốc tự nhiên trong cơ thể như khoang bụng, khoang màng phổi,...

Ví dụ trong ung thư dạ dày, thành dạ dày tổn thương dẫn đến hiện tượng “thủng”. Các tế bào ác tính có thể qua lỗ thủng rơi ra khoang bụng bám vào bề mặt ngoài các cơ quan khác như buồng trứng, mặt ngoài tử cung,... và phát triển thành các ung thư thứ phát tại các vị trí này.

Các vị trí di căn thường gặp

Loại ung thư

Các vị trí di căn thường gặp

Bàng quang

Xương, gan, phổi

Vú

Xương, não, gan, phổi

Đại tràng

Gan, phổi, phúc mạc

Thận

Tuyến thượng thận, xương, não, gan, phổi

Phổi

Tuyến thượng thận, xương, não, gan, phổi đối bên

Ung thư hắc tố

Xương, não, gan, phổi, da, cơ

Buồng trứng

Gan, phổi, phúc mạc

Tụy

Gan, phổi, phúc mạc

Tiền liệt tuyến

Tuyến thượng thận, xương, gan, phổi

Điều trị ung thư di căn như thế nào?

Hầu hết các loại ung thư di căn đều có phương pháp điều trị. Phương pháp điều trị (hóa trị, điều trị đích, điều trị miễn dịch, điều trị nội tiết, xạ trị) sẽ tùy thuộc vào loại ung thư nguyên phát, vị trí di căn, các phương pháp điều trị đã thực hiện trước đây và sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Ngoài ra, chế độ chăm sóc và dinh dưỡng cũng vô cùng quan trọng để giúp bệnh nhân có sức khỏe tốt hơn trong quá trình điều trị.

Thông thường, mục tiêu điều trị ung thư di căn là kiểm soát bằng cách ngăn chặn hoặc làm chậm sự phát triển của khối ung thư di căn. Một số người có thể sống nhiều năm với bệnh ung thư di căn nếu được kiểm soát tốt.

Các phương pháp điều trị khác có thể cải thiện chất lượng cuộc sống bằng cách làm giảm các triệu chứng. Loại chăm sóc này được gọi là chăm sóc giảm nhẹ, có thể được sử dụng bất cứ thời điểm nào trong quá trình điều trị ung thư.

Khi ung thư di căn không còn kiểm soát được thì xử lý ra sao?

Nếu được thông báo rằng bệnh ung thư không thể kiểm soát được, người bệnh và gia đình có thể muốn đưa ra kế hoạch về việc chăm sóc bệnh nhân ung thư cuối đời.

Dù người bệnh có chọn tiếp tục điều trị để thu nhỏ khối u hay kiểm soát sự phát triển của nó hay không, họ luôn có thể được chăm sóc giảm nhẹ để kiểm soát các triệu chứng ung thư và tác dụng phụ của điều trị.

Ung thư di căn là giai đoạn nguy hiểm của bệnh lý ung thư nguyên phát. Vì vậy cần có phương pháp điều trị phù hợp, chế độ chăm sóc và dinh dưỡng tốt cho bệnh nhân ung thư để tránh bệnh lý bước sang giai đoạn khó điều trị này.